14/3/2019 - Volop inspiratie uit de praktijk tijdens Gevaarlijke Stoffen Innovatiefestival
Veilig werken met gevaarlijke stoffen zou niet de regel moeten zijn, maar de norm. Dat is een cruciaal verschil, bleek donderdag 14 maart 2019 tijdens het Gevaarlijke Stoffen Innovatiefestival in De Fabrique in Utrecht. Het evenement, georganiseerd door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) in samenwerking met het Nederlands Focal Point (FOP), gaf ondernemers en innovators de kans om te laten zien hoe zij veilig werken met gevaarlijke stoffen mogelijk maken. De foto’s zijn hier te vinden.
Voor een volle zaal van zo’n 300 mensen uit de praktijk spreekt SZW-staatssecretaris Tamara van Ark van ‘een feestje’. Want hier, in De Fabrique in Utrecht, gaat het niet alleen over wat er verkeerd gaat op het gebied van gevaarlijke stoffen, maar vooral over wat er goed gaat. "Aan de ene kant zetten we stevig in op handhaving, aan de andere kant willen we ruim baan geven aan innovatie", vertelt Van Ark. "Maar de aandacht voor beroepsziekten en gevaarlijke stoffen blijft nodig", benadrukt Van Ark. Jaarlijks sterven 4.100 Nederlanders aan de gevolgen van beroepsziekten. Drieduizend van hen overlijden aan de gevolgen van blootstelling aan gevaarlijke stoffen.
Des te belangrijker zijn de innovaties die deze middag te zien zijn in De Fabrique, een voormalige fabriekshal die is omgetoverd tot innovatiemarkt met tientallen kraampjes. De bijeenkomst maakt deel uit van de campagne ‘Werken met Gezond Verstand = Veilig Werken met Gevaarlijke Stoffen’
van het ministerie van SZW.
Gevarenlabel-vrij
Veiligheidskundige Wesley Spits trapt de Goede Praktijken Competitie af met een pitch over Batteryspray. Het doel van deze competitie is om organisaties die risico’s in verband met [gevaarlijke] stoffen op het werk actief beheersen in het zonnetje te zetten. De oplossing van Batteryspray reduceert asbestemissie waardoor beschermende kleding tijdens het verwijderen van asbest niet langer nodig is, en het proces ‘veiliger, efficiënter en voordeliger’ wordt. Johan Timmerman van Volandis laat op zijn beurt zien hoe de bouwsector dieseluitstoot op de bouwplaats weet terug te dringen. Francois Opbroek, eigenaar van Framit Autoschade uit Haelen (Limburg), neemt het publiek via een video mee naar zijn werkplaats, die hij door substitutie ‘gevarenlabel-vrij’ heeft gemaakt.
Maar het is Jochum Mansholt die de publieks- én de juryprijs (categorie honderd medewerkers of minder) in de wacht sleept met een presentatie over onder andere het geavanceerde afzuigsysteem dat hij in zijn akkerbouwbedrijf heeft laten installeren. Daarmee zorgt de ondernemer uit Vierhuizen (Groningen) voor schonere lucht, een lager ziekteverzuim en een prettigere werkomgeving voor de werknemers van het familiebedrijf.
Goede voorbeeld
Mansholt brengt zo de belangrijkste les, die Femke Rijpma (3M) haar toehoorders meegeeft in de workshop ‘Waarom werken mensen onveilig?’, in de praktijk. In haar workshop benadrukt Rijpma het belang van sleutelfiguren binnen een organisatie die het goede voorbeeld geven. Wil je mensen veilig laten werken, dan gaat het niet zozeer om regels, maar om het stellen van een norm.
Met zijn maatregelen – naast het afzuigsysteem investeerde Mansholt ook in elektrische vorkheftrucks om dieseluitstoot te elimineren – heeft Mansholt binnen zijn bedrijf een duidelijke norm gesteld. Wat zijn werkwijze des te bijzonder maakt, is dat de akkerbouw geen specifieke regelgeving kent met betrekking tot stoffen. "Mansholt wil gewoon het beste voor zijn medewerkers", aldus de jury, die het kleine bedrijf roemt als "voorbeeld voor de hele sector".
Volandis wint de juryprijs in de categorie 100 medewerkers of meer/branche aanpakken. De jury is vooral onder de indruk van de samenwerking tussen werkgevers en werknemers, omdat die tot maximaal draagvlak heeft geleid. Met de winst mogen Volandis en Mansholt, Nederland vertegenwoordigen tijdens de Europese competitie in Bilbao (Spanje).
Producten scannen
Tijdens de innovatiemarkt schuifelen bezoekers voorbij kraampjes met innovaties, zoals de ProDuster van Dustco, een oplossing die de lucht zuivert van fijnstof. Ook veel aandacht trekt de Gevaarlijke Stoffen Scanner van Facilicom, een app waarmee medewerkers etiketten van producten kunnen scannen om te zien of ze gevaarlijke stoffen bevatten. Het is duidelijk: in deze oude fabriekshal hangen geen vieze stoffen, maar kansen en mogelijkheden in de lucht. "Er is volop herrie rond gevaarlijke stoffen", concludeert Bonny de Vries van het Nederlands Focal Point tevreden.
Want ‘herrie’ leidt tot bewustwording. Maar uiteindelijk zijn het stille krachten als Wesley Spits, Francois Opbroek en Jochum Mansholt die in de praktijk het verschil maken. "In de akkerbouw breng je makkelijk de halve week in de schuur door", zegt Mansholt. "In onze sector zijn stoffen een zwaar onderschat probleem. Mijn investering bedroeg ruim een ton en voor ons bedrijf is dat veel geld. Maar je zet mensen er wel mee aan het denken, en dát is belangrijk." Bovendien, mensen werken graag bij Mansholt. Daarmee boekt Mansholt ook concurrentiewinst, hoewel dat niet voorop stond.
Ook lanceerden Long Alliantie Nederland en het Longfonds op 14 maart tijdens het Gevaarlijke Stoffen Innovatiefestival, de Werk en Longen Check. Met deze online test kunnen werknemers zelf aan de hand van zes vragen nagaan of ze op het werk worden blootgesteld aan (gevaarlijke) stoffen en of dit mogelijk effect heeft op de longen. De check geeft inzicht in risico’s en geeft maatregelen aan die helpen om blootstelling te voorkomen. Daarnaast bevat de tool factsheets met branche-specifieke informatie.
Hoe kun jij veilig werken? 3 tips vanuit het Innovatiefestival
- Werk volgens het STOP-principe: Substitutie, Technische maatregelen, Organisatorische maatregelen en als het echt niet anders kan, Persoonlijke beschermingsmiddelen.
- Licht medewerkers goed voor. "Als je goed onderbouwt en begeleidt, zullen medewerkers nieuwe werkwijzen sneller accepteren", aldus Wesley Spits van Batteryspray.
- Vertel over jouw persoonlijke motivatie. "Het is moeilijk om ‘zo maar eventjes’ over te stappen op andere producten of werkwijzen", weet Francois Opbroek. "Maar toen ik een kind kreeg, dat later misschien ook in de zaak komt werken, werd het voor mij persoonlijk. Ik wist vanaf dat moment zeker: wij gaan gezond en milieuvriendelijk werken."