Arbeidsongevallen

Het uitgangspunt van de Arbowet is dat ieder bedrijf verantwoordelijk is voor de naleving van de arboregels voor de eigen medewerkers. Het voorkomen van ongevallen en onveilige situaties op het werk is daarbij een voorwaarde. De wet beschrijft de rechten en plichten van zowel werkgever als werknemer op het gebied van arbeidsomstandigheden.

Wat is een arbeidsongeval?

Een arbeidsongeval is een ongeluk tijdens het werk. De Arbowet omschrijft dit als een gebeurtenis op het werk of in werktijd die onmiddellijk leidt tot schade aan de gezondheid. Het kan gaan om een ongeval in een bedrijf, in een instelling of op een (bouw)locatie. Ook als de werknemer onderweg is voor het werk kan een ongeluk een arbeidsongeval zijn. Gebeurt er een ongeluk tijdens woon-werkverkeer, dan is dit meestal geen arbeidsongeval, omdat het niet onder werktijd is gebeurd.

Meldingsplicht arbeidsongevallen

Arbeidsongevallen moet de werkgever volgens de Arbowet direct melden aan de Nederlandse Arbeidsinspectie. 

Arbeidsongevallen moeten worden gemeld als: 

• het slachtoffer wordt opgenomen in het ziekenhuis; 
• er sprake is van blijvend letsel; 
• het slachtoffer is overleden aan de gevolgen van het ongeval. 

Onder 'blijvend letsel' worden ook chronische lichamelijke en psychische klachten verstaan. Onder 'ziekenhuisopname' wordt verstaan dat een slachtofffer in een ziekenhuis wordt opgenomen. Hieronder valt ook een dagopname. Een poliklinische behandeling wordt dus niet als ziekenhuisopname beschouwd. 

Ook moet de werkgever het ongeval direct melden zodra bekend is dat er alsnog sprake is van een ziekenhuisopname of van blijvend letsel dat in verband kan worden gebracht met het arbeidsongeval. 

Ongevalsonderzoek

Een ongevalsonderzoek vindt zo snel mogelijk na de melding van een arbeidsongeval plaats. De Arbeidsinspectie vraagt dan altijd om de ongevalssituatie zo veel mogelijk ongewijzigd te laten. De inspecteur kan zich dan een goed beeld vormen over het ongeval.

Nadat de inspecteur zich een beeld heeft gevormd over het ongeval kan deze de werkgever vragen om zelf verder onderzoek te doen. In uitzonderingsgevallen kan de Arbeidsinspectie besluiten om dit zelf te doen. Wanneer er een dodelijk ongeval heeft plaatsgevonden of een ongeval met een kind (15 jaar en jonger) of jeugdige (16- en 17-jarigen), wordt dit altijd in zijn geheel onderzocht door een inspecteur van de Arbeidsinspectie.

Eigen onderzoek en verbeterplan

Het eigen onderzoek door de werkgever moet duidelijk maken hoe het ongeval heeft kunnen gebeuren en wat de directe en achterliggende oorzaken zijn. Op basis van het onderzoek maakt de werkgever een werkgeversrapportage met verbeterplan, die wordt beoordeeld door de Arbeidsinspectie. Wanneer de rapportage en het verbeterplan voldoende inzichten geven aan de Arbeidsinspectie, wordt het onderzoek afgesloten. Tijdens de vervolginspectie wordt gecontroleerd of de werkgever de acties en maatregelen uit het verbeterplan heeft uitgevoerd. Zo niet, dan zal de Arbeidsinspectie handhaven.

Als de rapportage onvoldoende is, zal de Arbeidsinspectie het onderzoek zelf verder oppakken. Bij overtreding van de wettelijke regels kan de inspecteur een boeterapport opmaken. De werkgever kan dan een boete krijgen en moet maatregelen nemen om herhaling van het ongeval te voorkomen.

Strafrechtelijk onderzoek

Bij zeer ernstige en dodelijke ongevallen doet de Nederlandse Arbeidsinspectie onderzoek onder leiding van het Openbaar Ministerie (OM). Wanneer er een strafbaar feit is, wordt er proces-verbaal opgemaakt, dat wordt doorgestuurd naar het OM.

Zelfinspectie ongevalsonderzoek

De Arbeidsinspectie heeft een handreiking ontwikkeld voor werkgevers die zelf onderzoek doen naar het ongeval: de zelfinspectie Ongevalsonderzoek. Zo kunnen werkgevers voordat ze de rapportage indienen controleren of alle stappen uit het ongevalsonderzoek zijn doorlopen. 

Tips

• Spreek mensen aan op hun onveilig gedrag.
• Zorg ervoor dat het telefoonnummer van ambulance, brandweer en de Arbeidsinspectie altijd binnen handbereik is.
• Neem voldoende preventieve maatregelen om een ongeval te voorkomen.
• Geef werknemers duidelijke informatie en instructies over veilig werken, zorg er ook voor dat ze zich hieraan houden.

Wil je alle tips bij elkaar zien, download dan het boekje met tips over arbeidsongevallen.

Hoe leer je van ongevallen binnen een bedrijf?

Onderstaande animatie legt uit hoe je leert van ongevallen binnen het eigen bedrijf, maar ook van ongevallen bij andere bedrijven.