“Alleen samen kun je zoiets bereiken”

“Als arbeidshygiënist heb ik te maken met alle denkbare gevaarlijke stoffen”

We spreken Tamara bij een opleidingslocatie voor mensen die in de bouw werken. “Als arbeidshygiënist heb ik te maken met alle denkbare gevaarlijke stoffen: van dieselrook tot kwartsstof en van isocyanaten tot chroom-6. In de bouw hebben mensen vooral te maken met dieselmotoremissies, kwartsstof en isocyanaten. Als je bijvoorbeeld kijkt naar dieselemissies, dan is de achtergrondconcentratie in Nederland eigenlijk al te hoog. Dus alles wat je daar extra bij uitstoot is slecht. Er is nu druk om deze emissies omlaag te brengen, dat brengt veel innovatie met zich mee: steeds meer machines worden elektrisch, ook machines waarbij je nooit had gedacht dat dit mogelijk was, zoals grote graafmachines.”

Vroeger was dat wel anders. “Als je bijvoorbeeld kijkt naar de gevolgen van kwartsstof, een stof die onder andere vrijkomt bij het bewerken van beton of asfalt, dan blijkt uit onderzoek dat tien procent van de bouwvakkers een longbeschadiging heeft die alleen maar kan komen door kwartsstof. Hun longen zijn minder flexibel en kunnen minder zuurstof opnemen. Ook hebben ze een grotere kans op longkanker.”

“Hoe dichter bij de bron, hoe effectiever”

Tamara adviseert bedrijven om op een veilige manier met deze stoffen om te gaan. “Als ik advies geef doe ik dat altijd volgens de STOP-strategie. Hoe dichter bij de bron je de gevaarlijke stof weg kunt nemen, hoe effectiever dit is en hoe minder afhankelijk je bent van gedrag. Als je bijvoorbeeld oplosmiddelvrije verf gebruikt, hoeft je niet meer te letten op beschermingsmaatregelen voor de oplosmiddelen. Dan hoeven mensen geen oncomfortabele PBM’s meer te gebruiken die ze toch al niet echt graag dragen.

De adviezen van Tamara worden meestal goed opgevolgd: “Toen ik net van school kwam en de bouwplaats opliep dachten ze vaak: Wat doet dat meisje hier? Nu word ik bijna op mijn woord geloofd. Ik maak duidelijk wat er speelt aan gevaarlijke stoffen en dat we er een oplossing voor gaan vinden. Ik vraag vaak aan werknemers: hoe zou jij dit oplossen? De meeste kennis is gewoon op de werkvloer. Als je daarbij aansluit, heb je de meeste kans op succes. Vaak is de nieuwe veilige werkwijze ook beter dan de oude manier: sneller, of goedkoper.”

“Ik hoor vaak: dat mag niet van Tamara”

Ook de mensen die haar boeken lezen krijgen ongemerkt allerlei informatie mee over gevaarlijke stoffen: “Ik geloof erin dat je overal zaadjes moeten planten. Ik heb een thriller geschreven waarin gevaarlijke stoffen een belangrijke rol spelen en een verhalenbundel gepubliceerd op basis van mijn blog over gevaarlijke stoffen. Wat ik schrijf wordt ook gelezen door mensen die helemaal niets met gevaarlijke stoffen te maken hebben, maar ook zij worden bewuster. Ik hoor vaak: ‘dat mag niet van Tamara’, of, ‘je moet naar de bronaanpak kijken.’ En dan denk ik, dat is mooi, want dat heb ik 700 keer gezegd in het boek.”

Daar is ze best trots op: “Samen met mijn beroepsgroep, werkgevers en werknemers hebben we wel iets bereikt. Toen ik begon en nu, dat is wel een wereld van verschil. Ik vind dat mensen ongeschonden en gezond moeten kunnen genieten van hun pensioen. Ik heb om me heen gezien dat mensen zodra ze met pensioen gaan ziek worden. Het werken met gevaarlijke stoffen is nu veel veiliger dan vroeger. Alleen samen kun je zoiets bereiken.”

Tot slot heeft Tamara nog een tip voor anderen die werken met gevaarlijke stoffen: “Zorg dat je de kennis die er is binnen een bedrijf, gebruikt. Dan krijg je een oplossing met draagvlak. Geef ruimte aan rare ideeën, die misschien tot niks leiden, maar een idee kan triggeren wat wel tot een antwoord leidt.”