“Onze mensen voelen zich gehoord”
Op een groot industrieterrein in Blokker voorziet een voedingsmiddelenbedrijf in onze behoefte aan kipproducten. Daartoe rijden vrachtwagens de hele dag af en aan naar grote supermarktketens. Om deze producten bij de consument te krijgen, werken doordeweeks maar liefst vijfhonderd mensen in het bedrijf. “Veilige en gezonde arbeidsomstandigheden voor de medewerkers zijn belangrijke randvoorwaarden. Dit heeft voor ons de hoogste prioriteit”, vertellen Ramona Oud (case manager ziekteverzuim) en Monique Jansen Borstlap (praktijkbegeleider en preventiemedewerker). Als het werk zonder aandacht voor de lichamelijke belasting wordt gedaan, kunnen medewerkers last krijgen van de nek, schouders en rug. Samen met mentoren Maria Nuzzo en Ewa Placzek proberen ze de lichamelijke belasting op de werkvloer tegen te gaan. Iedere afdeling heeft een mentor die medewerkers begeleidt. Bij deze aanpak staat de TOP-strategie centraal.
In 2018 startte het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid met het Programma Preventie Beroepsziekten. Naast gevaarlijke stoffen is lichamelijke belasting het speerpunt. Met vijf sectoren waar lichamelijke belasting veel voor komt, is vanuit dit Programma het TOP coach project ontwikkeld. Dit is een project waar onder begeleiding van een externe expert (de TOP gids genoemd) bedrijven de mogelijkheid krijgen om te werken aan een structuur binnen het bedrijf om lichamelijke belasting duurzaam op de agenda te krijgen. Het voedingsmiddelenbedrijf haakte daarop aan met drie locaties. Het productiebedrijf in Blokker bleek een koploperlocatie op dit gebied.
Het bedrijf telt zeven afdelingen: een transport-, slacht-, delen-, fileer-, expeditie- , kwaliteitsdienstafdeling en een technische dienst. De onderlinge samenwerking tussen de afdelingen is essentieel voor het functioneren van het bedrijf. "Ons werk is om de kippen op kwaliteit te controleren", vertelt Maria. “Wij sorteren de kippen en controleren op vleugelbreuk, bloed of veertjes. Naast mijn werk als kwaliteitscontroleur ben ik mentor van de delenafdeling. Ik doe dat samen met mijn collega Ewa. De rol van mentor houdt in dat wij ervoor zorgen dat onze collega’s aan de slag gaan met de aangereikte maatregelen om lichamelijke overbelasting te voorkomen. Er werken bij ons mensen met verschillende nationaliteiten. Daarom gebruiken we plaatjes in onze werkinstructies. Daarnaast spreek ik Italiaans en Spaans zodat ik nieuwe Italiaanse of Spaanse collega’s in hun taal uit kan leggen hoe ze gezond moeten werken. Bijvoorbeeld goed vanuit de benen tillen en niet te ver reiken. Ik let er ook op dat mensen hun taken rouleren. Ewa legt soms dingen in het Pools uit aan onze Poolse medewerkers. Dat vinden ze heel fijn.”
Op het gebied van lichamelijke belasting werkt de locatie in Blokker samen met een bedrijfsfysiotherapeut. Zij komt elke dinsdag langs om advies te geven. De bedrijfsfysiotherapeut bracht de risico’s rondom lichamelijke belasting per werkplek in kaart, rapporteerde dit en pakte dit waar nodig en mogelijk direct aan. Hierbij krijgt zij ondersteuning van de mentoren en de preventiemedewerker.
“De mentoren hebben een belangrijke signalerende rol binnen het bedrijf. Daarom heeft onze bedrijfsfysiotherapeut het afgelopen jaar op ons verzoek verschillende keren til- en rugtraining gegeven aan de mentoren, zodat zij klachten kunnen signaleren en herkennen”, vertelt Ramona. “De mentoren en de preventiemedewerker zijn mijn ogen op de werkvloer. Als iemand bijvoorbeeld klachten heeft, dan meldt Maria dat gelijk. Zo kunnen we meteen aan de slag. We geven dan oefeningen mee, maar zorgen ook voor hulpmiddelen zoals zooltjes, werkschoenen en ruggordels. Ik word er altijd heel blij van als Maria dingen van te voren meldt. Ook geeft de plantmanager ons de ruimte om nieuwe materialen, zoals opstapjes, aan te schaffen wanneer dit nodig is. Ze zijn niet goedkoop, maar als je het nodig hebt, dan is dat nodig. Daar is geen discussie over. Deze investeringen leveren bovendien veel op, als op die manier ziekteverzuim wordt voorkomen én medewerkers op een prettigere manier hun werk kunnen blijven doen.”
Bij de rondleiding door de productieruimte wordt de dynamiek zichtbaar. Op de lopende band zoeven de kipfilets en kipfilethaasjes voorbij. Medewerkers snijden de poten van de kip af. Ondertussen klinkt het geluid van de robots en banden door de ruimtes heen. Een deel van het werk gebeurt machinaal, maar een groot deel van de productielijn is mensenwerk. Monique vertelt over de technische maatregelen binnen het bedrijf: “Bij het gedeelte waar de schaaltjes kipfilet geprijsd worden, moeten medewerkers van plek wisselen. Daarvoor moesten ze onder de lijn door kruipen. Dit was zwaar en onveilig. Daarom hebben we een gasveer op een deel van de band geplaatst, waardoor je deze op kunt tillen en men er rechtop langs kon lopen. Verder maken we veel gebruik van opstapjes. Laatst hebben we aan onze technische dienst gevraagd om een deel van de band aan te passen, omdat mensen te ver moesten reiken. Voor bepaalde werkzaamheden gebruiken we robots, zoals het analyseren en wegen van kipfilets voor de schaaltjes, maar de kwaliteitscheck wordt altijd gedaan door medewerkers.”
Het gebruik van de TOP-strategie, met Technische, Organisatorische en Persoonlijke maatregelen, werpt haar vruchten af. Ramona vertelt: “Ik kan niet meer zonder onze bedrijfsfysiotherapeut. Er is een wekelijks spreekuur en de werkplekken worden regelmatig onderzocht om te kijken of er verbeteringen nodig zijn. Vroeger hadden we veel meer uitval van medewerkers die bijvoorbeeld last van hun rug hadden. Ik vond dat heel erg. Nu hebben we gelukkig geen mensen meer die door rugklachten arbeidsongeschikt zijn geraakt. Ik zit hier voor het bedrijf, maar ik zit hier vooral voor de mensen. Zij zijn het belangrijkst." Dat is ook de tip die Monique heeft voor andere bedrijven: “Luister goed naar je mensen. Neem het serieus als medewerkers met een klacht of vraag naar je toe komen.”
Monique en Ramona willen graag hun kennis en ervaringen van de afgelopen jaren delen met de andere locaties van het voedingsmiddelenbedrijf. In samenwerking met de TOP gids en de locatie Blokker wordt er op 17 maart 2022 een kennissessie georganiseerd voor alle preventiemedewerkers en casemanagers binnen het bedrijf. Tijdens deze sessie gaan de locaties met elkaar in gesprek over de preventie en best practices rondom het thema lichamelijke belasting. Het is waardevol als alle locaties gezamenlijk kunnen optrekken in de aanpak tegen de vermindering van lichamelijke belasting en daarin de medewerker centraal zet.