Zelfstandige ondernemers zonder personeel (zzp)

Freelancer of zzp’er?

Voor zelfstandige ondernemers zijn verschillende benamingen in omloop. De meest gangbare zijn freelancers, zzp’ers of zelfstandigen. Ook de term éénpitter wordt wel gebruikt. Waar het in alle gevallen op neerkomt, is dat ze eigen baas zijn en geen personeel in dienst hebben.

Hoewel een zzp’er niet officieel in dienst is bij een bedrijf, kan het voorkomen dat hij door de Nederlandse Arbeidsinspectie als werknemer wordt gezien. Dat geldt als hij 'onder gezag' werkt. Dan is alle Arboregelgeving van toepassing.

Voor iedereen die werkt, gelden in Nederland sinds 2007 dezelfde regels voor alle werkzaamheden met levensbedreigende risico's, welke gezagsverhouding er ook is. Dit betekent dat de Nederlandse Arbeidsinspectie ook zzp’ers kan aanspreken op overtreding van die regels en boetes kan opleggen.

Veranderingen in arboverplichtingen voor zzp’ers

Sinds 1 juli 2012 zijn de Arboverplichtingen voor zelfstandigen zonder personeel aangepast. Tot dan toe golden alleen regels voor ernstige risico’s en gevaar voor derden, maar in de nieuwe situatie gelden voor zzp’ers alle regels waarin maatregelen worden voorgeschreven om arbeidsrisico’s te voorkomen of beperken. De extra regels in het Arbobesluit betreffen bijvoorbeeld risico’s als tillen, lawaai en trillingen. Dit heeft als grootste gevolg dat zelfstandigen dezelfde bescherming krijgen als werknemers in loondienst op het moment dat zij op dezelfde arbeidsplaats aan het werk zijn. Voor zzp’ers die alleen werken, blijven de regels onveranderd.

Algemene voorschriften

Algemene voorschriften waar de zelfstandige aan moet voldoen, zijn:

• het voorkomen van gevaar voor derden ( artikel 10 Arbowet);
• het zorgen voor de eigen veiligheid en die van andere betrokken personen door zich veilig en verantwoord te gedragen ( artikel 11 Arbowet);
• het vermijden van levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid. Het niet naleven van deze bepaling is een misdrijf ( artikel 32 Arbowet);
• alle bepalingen uit het Arbobesluit die te maken hebben met het treffen van maatregelen om een ernstig arbeidsrisico te beperken of te vermijden;
• alle bepalingen uit het Arbobesluit die te maken hebben met het treffen van maatregelen om andere arbeidsrisico’s te beperken of te vermijden, dit geldt niet als een zelfstandige alleen werkt.

 Voor zelfstandigen gelden geen systeemverplichtingen, zoals de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Hierdoor heeft de zelfstandige minder administratieve lasten.

Aandachtspunten zzp’ers

• Een zelfstandige kan een arbocatalogus van een branche of sector raadplegen om na te gaan welke maatregelen hij kan nemen om veilig te werken. De Arbeidsinspectie zal de arbocatalogus als referentiekader gebruiken bij de handhaving.
• Werkgevers die met zzp’ers werken, moeten hen wijzen op de voorschriften en risico’s die in het bedrijf gelden.
• De Arbeidsinspectie kan ook optreden als zzp'ers de wet overtreden.

Meer informatie

• zzpveiligwerken.nl: De campagne 'Zzp Veilig Werken' helpt de zzp'er de verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen veiligheid en die van derden. De mobiele website (dus uitermate geschikt om te bekijken op je smartphone) biedt zzp'ers materiaal waar ze direct mee aan de slag kunnen: een test, een checklist, filmpjes en een verzameling van nuttige links.
• Checklist Zzp Veilig Werken: Deze checklist laat de zzp'er snel zien hoe hij of zij kan zorgen voor veilige arbeidsomstandigheden.
• Hoe goed zijn zzp’ers voorbereid op risicovolle situaties op het werk? Bekijk de video's over  veilig werken in de bouw,  veilig werken in de creatieve sector en  veilig werken in de zorg.