Expertsessie 4 - De zin en onzin van chroom-6 metingen - Jan Kegelaer en Jan-Willem Peters (RPS)

De afgelopen jaren is de grenswaarde voor chroom-6 in lucht aangescherpt naar 1,0 µg per kubieke meter. Er bestaat echter geen wettelijke norm voor het vaststellen van chroom-6 concentraties. Er is daarom een veelheid aan meettechnieken. Welke dat zijn en of ze goed werken, bespraken Jan Kegelaer en Jan-Willen Peters met een groep geïnteresseerden.

Een schijnbaar aantrekkelijke meettechniek is de sneltest. wattenstaafje met reagens toont dan aan of er chroom-6 op een oppervlak te vinden is. Dit soort sneltesten zijn goedkoop en gemakkelijk in het gebruik, maar ook erg onbetrouwbaar: ze zijn gevoelig voor ondeskundig gebruik en resulteren te vaak in vals positieven en vals negatieven. Ook testen met apparatuur als de XRF Handheld zijn suboptimaal, onder andere vanwege de hoge kosten en omdat de totale chroomconcentratie, en niet specifiek chroom-6, gemeten wordt.

Ook aan andere meettechnieken, zoals biomonitoring, kleven nadelen. In het lichaam wordt chroom-6 snel omgezet in chroom-3. Dat maakt opsporing lastig. Chroom-3 is bovendien van nature aanwezig in het lichaam in aanzienlijke concentraties; alleen extreem hoge concentraties chroom-3 duiden op blootstelling aan chroom-6. Overigens betekent de aanwezigheid van chroom-3 in rode bloedcellen wel altijd dat een persoon is blootgesteld aan chroom-6, want chroom-3 kan een bloedcel niet in. Chroom-6 wel, en reduceert daar vervolgens tot chroom-3.

Eigenlijk geven alleen persoonsgebonden luchtmetingen tijdens bewerking correcte meetresultaten. Zelfs metingen in het lab zijn storingsgevoelig, vanwege het instabiele karakter van chroom-6. RPS en SGS ontwikkelen op dit moment uniforme analyse-voorschriften. Deze zullen als NEN-norm beschikbaar komen. Daarnaast werken RPS, SGS en Rijkswaterstaat aan een uniform monstername-protocol dat in de eerste helft van 2020 beschikbaar zal komen.

De belangrijkste lessen:

  • Sneltesten zijn niet betrouwbaar genoeg;
  • Persoonsgebonden luchtmetingen tijdens bewerking leveren de meest betrouwbare meetresultaten;
  • Betrokken partijen kunnen veel baat hebben bij de NEN-norm die momenteel ontwikkeld wordt door RPS en SGS.

Download hier de presentatie van expertsessie 4- De zin en onzin van chroom-6 metingen.