"Voorkom dat je een van die slachtoffers wordt" - door Jeroen Seldenrijk
Onveilig werken met gevaarlijke stoffen kan grote gevolgen hebben voor je gezondheid en die van mensen om je heen. Blootstelling aan gevaarlijke stoffen, als kwartsstof, lasrook en dieselrook, maar ook houtstof, minerale vezels, meelstof en schoonmaakmiddelen, kunnen allergieën, ernstige ziekten en kanker tot gevolg hebben.
Niet alleen breng je de gezondheid van jezelf en je collega’s in gevaar wanneer je onbewust onveilig werkt, ook je familie en nageslacht kunnen er de gevolgen van ondervinden. In bepaalde producten (verf, lijmen, etc.) zitten namelijk stoffen die reprotoxisch zijn. Deze stoffen kunnen leiden tot o.a. verminderde vruchtbaarheid, miskramen, aandoeningen bij ongeboren kinderen en zuigelingen (via moedermelk).
Jeroen Seldenrijk (45) werkte jarenlang als schilder: ‘Mijn eerste werkende jaren was ik in dienst bij een schildersbedrijf om het vak te leren. De jaren daaropvolgend ben in het schildersbedrijf van mijn vader gaan werken met als doel het bedrijf voort te zetten. Het gebruik van oplosmiddelhoudende verven en tweecomponenten producten binnenshuis was vooral in de beginperiode van mijn schilderscarrière heel gewoon. Dat zou nu ondenkbaar zijn. Maar je bent jong en weet weinig van de risico’s. Collega’s maakten hun handen rijkelijk schoon met thinner en terpentine, een stofkapje werd als lastig gezien en met handschoenen had je geen gevoel. ‘We zijn toch geen softies’, was een veel gebruikte kreet. In het bedrijf van mijn vader merkte ik al een groter bewustzijn rondom veilig werken. Al was de temperatuur overdag onder nul, de ramen moesten open om te ventileren. Ook droegen we handschoenen en stofmaskers, en gebruikten we bij machinaal schuren al stofafzuiging.’
Jeroen had in zijn jaren als schilder regelmatig last van zijn luchtwegen en was vaak misselijk na een dag werken. De klachten werden gedurende de jaren steeds ernstiger: ‘Ik dacht dat mijn klachten te maken konden hebben met de verfproducten waar ik mee werkte. Bedrijfsartsen en andere doktoren konden dat vermoeden niet medisch bevestigen zonder uitgebreidere onderzoeken, dus werkte ik gewoon door.’
De geboorte van zijn eerste kind veranderde voor Jeroen alles: ‘We waren, en zijn, dolblij met onze dochter. Al snel bleek dat het met haar gezondheid niet goed zat. Ze had een aangeboren aandoening die erfelijk zou kunnen zijn, maar ook kan ontstaan door omgevingsfactoren. Ik legde gelijk weer de relatie met het schildersvak en de verfproducten waarmee ik werkte.’
De maat was voor Jeroen vol: hij stapte resoluut uit het schildersvak en liet zich omscholen tot veiligheidskundige. Nu adviseert hij anderen over veilige werkwijzen: ‘Ik vraag regelmatig aan mensen op de werkvloer of ze met gevaarlijke stoffen werken. Soms zijn ze goed op de hoogte maar ik hoor mensen ook vaak zeggen dat ze nooit met gevaarlijke stoffen in aanraking komen, terwijl dat wel degelijk het geval blijkt als ik even doorvraag.’
Jeroen heeft een belangrijke aanbeveling voor iedereen die op een werk- of bouwplaats, of in een fabriek werkt: ‘Weet waar je mee werkt! Ga nooit zomaar aan de slag met een product (verf, lijm etc.) maar zorg dat je de veiligheidsbladen hebt doorgelezen. Daarin leer je wat de risico’s zijn en welke maatregelen je kunt nemen. Vraag ze op bij je leidinggevende of de leverancier als je ze niet kunt vinden. Terwijl je dat doet kun je meteen vragen of er veiliger alternatieven zijn voor het middel dat je gebruikt. Het probleem kun je natuurlijk het beste bij de bron aanpakken. De markt ontwikkelt zich continue, dus zorg dat je op de hoogte blijft van veiligere alternatieven. Schakel zo nodig de hulp in van een preventiemedewerker, veiligheidskundige of arbeidshygiënist als je niet goed weet wat de juiste maatregelen zijn. Wees bewust dat gevaarlijke stoffen een sluipmoordenaar kunnen zijn. De gezondheidseffecten zijn niet direct zichtbaar, maar de gevolgen zijn vaak onomkeerbaar.’
In de 15 jaar sinds hij het schildersvak heeft verlaten, heeft Jeroen geen ernstige klachten aan zijn luchtwegen meer ondervonden. Hij werkt voor een groot bouwbedrijf en maakt hij deel uit van de Taskforce Veiligheid & Arbeidsomstandigheden van Bouwend Nederland. Zij zijn gestart met campagne Bewust Veilig, om bewustwording over veiligheid en gezondheid in de bouw en infra sector te vergroten. Ook gevaarlijke stoffen komen hierbij aan bod.
Uit onderzoek van Radboud UMC blijkt dat huisschilders die met oplosmiddelenhoudende verf werken of hebben gewerkt, vijf tot zes keer zoveel kans hebben om kinderen te krijgen met een aangeboren afwijking dan bijvoorbeeld timmerlieden. Bron: Arbo-online
Tips ontvangen van experts en ervaringsdeskundigen over veilig werken met gevaarlijke stoffen in jouw sector? Meld je aan via www.hoeveiligwerkjij.nl!