Verhalen uit de praktijk: "Blijf creatieve impulsen verzinnen om je medewerkers in beweging te houden"

Pas een jaar geleden begon Kepser, een metaalbewerkingsbedrijf uit het Brabantse Cuijk, met de aanpak van lichamelijke onderbelasting. Op het kantoor zat het personeel het grootste deel van hun werkdag, wat een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, depressies, kanker en zelfs vroegtijdig overlijden met zich meebrengt. Wie nu bij het familiebedrijf binnenstapt ziet een wereld van verschil: de kantoormedewerkers wisselen af tussen zitten en staan met gloednieuwe zit-stabureaus, de bureaus en stoelen zijn op maat ingesteld en structurele aandacht voor beweging is opgenomen in het arbobeleid. 

Jeanine Frunt, veranderkundige, kwam in eerste instantie bij het metaalbewerkingsbedrijf terecht om lichamelijke overbelasting op de productievloer te verminderen. Toen ze zag dat er al een aantal zit-stabureaus waren, vroeg ze aan HR-manager Rob Renirie of ze ook met onderbelasting aan de slag wilden gaan. "Vaak zie je bij productiebedrijven dat de nadruk ligt op de werkvloer en dat de kantoorafdeling minder aandacht krijgt."

Een goede houding is echt belangrijk

Rob hoefde niet lang na te denken over deze vraag: "De statistieken over de risico's van lichamelijke onderbelasting en het inzicht dat je langdurig zitten op een dag niet kunt compenseren door 's avonds een uurtje te sporten hebben wel indruk gemaakt. Deze bewustwording van het belang van bewegen, was de eerste stap. Vervolgens zijn we aan de slag gegaan: we hebben voor alle kantoormedewerkers zit-stabureaus aangeschaft. Maar daarmee ben je er nog niet. Het gaat niet alleen om het afwisselen van zitten en staan, maar ook om de houding waarin je werkt. We hebben geleerd hoe we de bureaus en de stoelen goed in kunnen stellen, wat de juiste werkwijze is en geven ook nieuwe collega's instructies. Dat kost je tien minuten tijd én levert een hoop op. Je merkt dat mensen productiever worden door zitten en staan af te wisselen."

Wees bewust van risico’s ongezond gedrag

Jeanine benadrukt dat gebrek aan kennis een belangrijke oorzaak is van ongezond gedrag: "Vaak willen mensen wel veranderen, maar weten ze niet hoe. Je moet je eerst bewust zijn van de risico's van ongezond gedrag en vervolgens weten hoe je het anders kunt doen. Uit de quickscan bij Kepser kwam naar voren dat mensen dachten dat hun bureau en stoel goed ingesteld stonden, wat niet het geval bleek. Nadat medewerkers in een gezamenlijke workshop hadden geleerd hoe ze hun werkplek goed kunnen instellen, gaven medewerkers aan: had ik dit maar tien jaar eerder geweten en gedaan!"

Goed gedrag promoten

Naast kennis is het belangrijk om het goede gedrag actief te promoten. Rob: "Je hebt een kartrekker nodig. Als je ziet dat anderen afwisselen in hun werkhouding, ben je zelf eerder geneigd om mee te doen. Ik probeer daarin het goede voorbeeld te zijn door zelf regelmatig mijn bureau omhoog of omlaag te zetten. Maar er zijn nog meer initiatieven die we ondernemen. Zo zijn we bezig met leasefietsen, om fietsen naar het werk te promoten en zijn er verschillende veilige wandelroutes over het bedrijventerrein die we onder de aandacht brengen voor een rondje wandelen tijdens de pauze. Ook willen we met themaweken gaan werken, waarin we periodiek aandacht vragen voor bijvoorbeeld onderbelasting. Door het thema lichamelijke onderbelasting op te nemen in het arbobeleid en op de agenda van het arboteam te zetten, zorgen we ook voor borging op de lange termijn."

Zitten en staan afwisselen

Dat deze aanpak werkt, blijkt uit de reactie van Jos Withag, die al vijfentwintig jaar als inkoper bij Kepser werkt: "Ik had al een aantal jaar een zit-stabureau, maar ik maakte er geen gebruik van. Ondanks dat ik door het jarenlange zitten last had van mijn knieën. Het voelde toch een beetje ongemakkelijk, zo van kijk die jongen eens staan daar. Maar nu we allemaal nieuwe bureaus hebben en je steeds meer mensen zitten en staan ziet afwisselen, ben ik er ook mee begonnen. Het bevalt uitstekend. Ik heb minder last van mijn benen en voel me beter. Inmiddels is het afwisselen een gewoonte geworden."

Tip voor andere werkgevers

Dat is ook de tip die Jeanine heeft voor andere bedrijven en organisaties die met fysieke onderbelasting aan de slag willen: je hebt een aanjager van het goede gedrag nodig, anders schiet het er op langere termijn weer bij in. En blijf creatieve impulsen verzinnen om je medewerkers in beweging te houden. Zo zorg je ook voor borging."

Rob voegt toe: "Het scheelt dat we als familiebedrijf korte lijntjes hebben én dat de directie het belangrijk vindt om goed voor het personeel te zorgen, zodat we snel en praktisch aan de slag konden gaan." Ook Jeanine is dit opgevallen: "Als je ziet wat er in een jaar veranderd is bij Kepser, dat is echt een compliment waard. Niet alleen staat het onderwerp lichamelijke onderbelasting structureel op de agenda, Kepser is er actief mee aan de slag gegaan en heeft het verankerd in haar beleid. Dat zie ik niet heel vaak in dit tempo, dat is echt gaaf."