Jaarlijks raakt in bedrijven nog steeds een te groot aantal werknemers gewond door ongevallen. Ongevallen voorkomen en leren van hoe ze ontstaan, zou dan ook prioriteit moeten hebben. Niet uitsluitend om aan de wettelijke bepalingen te voldoen, maar vooral om menselijk leed en hoge kosten te voorkomen.
Het belangrijkste doel van de Arbowet is het voorkomen van ongevallen en onveilige situaties op het werk. De praktijk leert dat de Arbowet nog steeds hard nodig is. De wet geeft rechten en plichten aan van zowel werkgever als werknemer op het gebied van arbeidsomstandigheden.
Wat is een arbeidsongeval?
Volgens de Arbowet is een arbeidsongeval een gebeurtenis op het werk of in werktijd die onmiddellijk leidt tot schade aan de gezondheid. Het kan gaan om een ongeval in een bedrijf, in een instelling, op een (bouw)locatie of bij het werken aan de weg. Ongevallen die plaatsvinden op de openbare weg kunnen dus ook onder de definities van bedrijfsongeval en arbeidsongeval vallen. In de regel is er echter géén sprake van een bedrijfsongeval als het letsel ontstaat tijdens het naar of van het werk rijden (woon-werkverkeer).
Meldingsplicht arbeidsongevallen
Ernstige arbeidsongevallen moeten volgens de Arbowet direct aan de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) gemeld worden. De NLA registreert alle belangrijke informatie en bepaalt op basis daarvan of er een ongevallenonderzoek plaatsvindt.
Over het algemeen is er sprake van een ernstig ongeval als het slachtoffer opgenomen wordt in het ziekenhuis, wanneer er sprake is van blijvend letsel of als het slachtoffer overleden is aan de gevolgen.
Ongevallenonderzoek
De NLA stelt een ongevallenonderzoek in wanneer er sprake is van:
- een – vermoeden van een – meldingsplichtig arbeidsongeval;
- het vermoeden dat het ongeval het gevolg is van een overtreding van de wettelijke voorschriften.
Het ongevallenonderzoek moet duidelijkheid verschaffen over de toedracht, de oorzaak en mogelijke overtredingen van wettelijke bepalingen. Dit kan ertoe leiden dat er ook een schuldige aangewezen wordt. Vrijwel altijd is dit de werkgever, maar ook de werknemers kunnen strafrechtelijk vervolgd worden. In ieder geval zal de werkgever maatregelen moeten treffen om de gevaarlijke situatie op te heffen of voor een betere beveiliging moeten zorgen.
Een ongevallenonderzoek vindt zo snel mogelijk na de melding plaats. De NLA vraagt altijd de ongevalssituatie zo veel mogelijk in tact te laten, zodat de inspecteur zich een goed beeld kan vormen over de gebeurtenissen. Hij zal ook betrokkenen en getuigen horen.
De werkgever en de werknemers zijn verplicht volledig mee te werken aan het onderzoek en alle gewenste informatie te geven. De NLA streeft ernaar het onderzoek binnen twaalf weken af te ronden.
Boeterapport
Als er sprake is van overtreding van de wettelijke regels dan maakt de NLA een boeterapport op. Daarin staan alle feiten die van belang zijn. De werkgever krijgt een boete en moet maatregelen treffen om een herhaling van ongevallen te voorkomen.
Als de wettelijke regels niet zijn overtreden dan krijgen de werkgever en het slachtoffer een ongevalsrapport.
Het boeterapport speelt ook een rol als de werknemer of de werkgever na een ongeval gezondheidsschade of (im)materiële schade wil verhalen op degene die verantwoordelijk is voor het ontstaan van het ongeval.
Bij zeer ernstige en dodelijke ongevallen bekijkt de NLA of er sprake is van een strafbaar feit. Gaat het om een misdrijf of overtreding van een verbodsbepaling, dan wordt er proces-verbaal opgemaakt. De betrokkenen ontvangen hier bericht van. Het proces-verbaal wordt voor verdere afhandeling naar het Openbaar Ministerie gezonden.
Tips
- Spreek mensen aan op hun onveilig gedrag.
- Zorg ervoor dat het telefoonnummer van ambulance, brandweer en NLA altijd binnen handbereik is.
- Neem voldoende preventieve maatregelen om een ongeval te voorkomen.
- Geef werknemers duidelijke informatie en instructies over veilig werken, zorg er ook voor dat ze zich hieraan houden.
Wilt u alle tips bij elkaar zien, download dan hier het boekje met tips.
Hoe leer je van ongevallen binnen een bedrijf?
Jaarlijks raakt in bedrijven nog steeds een groot aantal werknemers gewond door ongevallen. Ongevallen voorkomen en leren van hoe ze ontstaan, zou dan ook prioriteit moeten hebben. Onderstaande animatie legt uit hoe je leert van ongevallen binnen jouw eigen bedrijf, maar ook van ongevallen bij andere bedrijven.
Een werkongeval zit in een klein hoekje... daarom is het belangrijk dat we gevaarlijke situaties kunnen herkennen. Door deze situaties te signaleren én te analyseren... én met andere bedrijven te delen kunnen we van ongevallen leren.
Alle oorzaken van - en maatregelen tégen - werkongevallen worden verzameld door het RIVM. Op www.lerenvoorveiligheid.nl kun je zoeken op type risico en op branche. Ook andere bronnen geven informatie, zoals een branche specifieke arbocatalogus of branche specifieke risico-inventarisatie en -evaluatie.Zo krijg je inzicht in de risico’s voor jouw bedrijf.
Wat moet je doen als je een gevaarlijke situatie ontdekt? Leg het werk stil... en bespreek het probleem met de leidinggevende of preventiemedewerker. Is de omgeving het probleem? Dan moet deze anders ingericht worden. Misschien blijken de gebruikte materialen niet geschikt. En als de manier van werken het probleem is, dan moet deze aangepast worden.
Daarnaast moeten werknemers voorgelicht worden over de risico’s en maatregelen. Als medewerkers de mogelijke oorzaken van een ongeval kennen, kunnen ze hier extra aandacht aan schenken.
Als werkgever heb je de plicht om te leren van ongevallen. Zo zet je incidenten... om in preventie... en zorg je ervoor dat jouw werknemers veilig en gezond kunnen werken.
Meer weten? Ga naar www.arboportaal.nl of www.lerenvoorveiligheid.nl.
