Ministerie van SZW wil trendbreuk in arbeidsomstandigheden en formuleert Arbovisie 2040
In 2020 is het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gestart met het traject om tot een Arbovisie 2040 te komen. Om huidige en toekomstige vraagstukken effectief aan te pakken moeten resultaten verbeteren en nieuwe en effectievere interventies worden ontwikkeld en geïmplementeerd. Dat is de uitdaging voor de komende jaren. Daarom komt het kabinet met een (nieuwe) Arbovisie 2040. Deze visie is ontwikkeld op basis van een open dialoog met zoveel mogelijk partners, werkgevers en werknemers. Naar aanleiding van deze gesprekken, position papers en een analyse van rapporten, cijfers en ontwikkelingen heeft het ministerie zeven hoofdlijnen voor de Arbovisie 2040 geformuleerd. Hiermee wil het ministerie een trendbreuk in arbeidsomstandigheden in gang zetten.
Waarom een Arbovisie 2040?
De arbeidsmarkt is in ontwikkeling en dat heeft effect op arbeidsomstandigheden. Uit de evaluatie van de Arbobeleidsagenda 2012 blijkt dat de hoofdlijnen van het arbeidsomstandighedenbeleid zoals toen geformuleerd niet meer afdoende zijn om de huidige vraagstukken effectief aan te pakken. Zo zijn er bijvoorbeeld, in vergelijking met tien jaar geleden, nu meer werkenden die geen traditionele baan hebben met vaste werktijden, een vast contract en/of een vaste locatie, er is een ontwikkeling naar een 24/7 economie, de grenzen tussen werk en privé vervagen, er is een groeiende vraag naar mantelzorg en nieuwe (gevaarlijke) stoffen kunnen de gezondheid bedreigen.
Tegelijkertijd leidt werk soms ook tot gezondheidsproblemen. Een greep uit de cijfers: 17% van de werknemers geeft aan te maken te hebben met burn-out klachten; jaarlijks vinden 114.000 arbeidsongevallen plaats met verzuim tot gevolg en jaarlijks zijn er circa 3.000 doden als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk. De jaarlijkse kosten van werkgerelateerde loondoorbetaling aan werknemers die verzuimen, worden geschat op 6 miljard euro. Deze cijfers zijn al jaren zorgelijk hoog. Daarom wordt met de hoofdlijnennota en de daarop volgende beleidsagenda 2022-2025 voorgesteld een trendbreuk te bewerkstelligen.
Oplossingen in arbobeleid
In de Arbovisie 2040 worden zeven hoofdlijnen voor het verbeteren van de veiligheid en gezondheid van werkenden geformuleerd:
- meer focus op preventie;
- meer mogelijkheden voor eigen regie voor werkenden;
- structureel aandacht voor de factor arbeid in de reguliere zorg;
- verbetering in de naleving van de wet- en regelgeving;
- een flexibel en adaptief arbostelsel en arbobeleid;
- een verbeterde kennisinfrastructuur en implementatie van kennis over preventie in de praktijk;
- een passende en effectieve verantwoordelijkheidsverdeling.
Deze hoofdlijnen en bijhorende nog op te stellen beleidsagenda geven de richting aan voor de komende jaren. Het uiteindelijke doel van dit beleid is om ervoor te zorgen dat Nederlanders zo gezond en veilig mogelijk kunnen blijven werken in een arbeidsmarkt die continu in beweging is.
Vervolgstappen
Deze week vraagt het kabinet advies van de Sociaal-Economische Raad (SER) over deze hoofdlijnennota. Na ontvangst van het advies van de SER zal het kabinet zijn opvattingen bepalen en de Arbovisie 2040 definitief vaststellen. De hoofdlijnen uit de Arbovisie 2040 geven de richting aan voor de komende jaren. Zij worden verder uitgewerkt in een Beleidsagenda 2022-2025.
Stakeholders worden uitgenodigd actief aan het proces bij te dragen. Het voornemen is te komen tot een gezamenlijke beleidsagenda. De tenuitvoerlegging van de Arbovisie 2040 en de bijbehorende Beleidsagenda 2022-2025 wordt in samenwerking met stakeholders opgepakt.